-Τι είναι η αποφρακτική άπνοια ύπνου;
Η αποφρακτική άπνοια ύπνου είναι μια δυνητικά απειλητική για την ζωή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια διακοπής της λειτουργίας της αναπνοής κατά τον ύπνο.
Προκαλείται από υπερβολική χαλάρωση των μυών του φάρυγγα και της γλώσσας με αποτέλεσμα την πλήρη απόφραξη του αεραγωγού και κατ΄ επέκταση τη μείωση της οξυγόνωσης των ζωτικών οργάνων του σώματος.
Άτομα με άπνοια ύπνου ροχαλίζουν δυνατά και ξαφνικά σταματούν να αναπνέουν για μικρές χρονικές περιόδους. Η παύση της αναπνοής και η συνεπακόλουθη μείωση των επιπέδων του οξυγόνου στο αίμα, προκαλούν διαταραχή του ύπνου, καθώς ο πάσχων από ένα βαθύ στάδιο ύπνου αφυπνίζεται σε ένα ελαφρύτερο. H αφύπνιση αυτή αυξάνει τον τόνο των μυών του φάρυγγα και ανοίγει τον αεραγωγό. Με το άνοιγμα του αεραγωγού ξαναρχίζει η αναπνοή με βαθιές ανάσες, αλλά παράλληλα ξεκινά και το δυνατό ροχαλητό. Οι αφυπνίσης αυτές είναι απαραίτητες για την επανεκκίνηση της αναπνοής, συμβαίνουν εκατοντάδες φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας και συχνά δεν γίνονται αντιληπτές από τον πάσχοντα.
Τα άτομα που πάσχουν από αποφρακτική άπνοια, αισθάνονται κουρασμένα όταν ξυπνούν και στερούνται την αναζωογονητική επίδραση που προσφέρει ο ποιοτικός ύπνος.
-ποιοι είναι οι τύποι άπνοιας ύπνου;
Υπάρχουν δύο τύποι υπνικής άπνοιας: η αποφρακτική άπνοια και η κεντρική άπνοια.
Η αποφρακτική άπνοια χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερβολικής χαλάρωσης των μυών της ανώτερης αναπνευστικής οδού κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η χαλάρωση αυτή παρεμποδίζει εν μέρει τη ροή του αέρα, οπότε το επεισόδιο χαρακτηρίζεται ως υπόπνοια, είτε αποφράσει πλήρως τον αεραγωγό και διακόπτει τη ροή του αέρα, οπότε το επεισόδιο χαρακτηρίζεται ως άπνοια. Τα επεισόδια αυτά μπορεί να έχουν διάρκεια λίγων δευτερολέπτων, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις διαρκούν και περισσότερο από ένα λεπτό. Άτομα που πάσχουν από αποφρακτική άπνοια ύπνου εκδηλώνουν εκατοντάδες τέτοια επεισόδια κατά τη διάρκεια μιας νύχτας.
Η κεντρική άπνοια είναι μια υπνική διαταραχή λιγότερο συχνή, αλλά εξίσου επικίνδυνη με την αποφρακτική άπνοια. Στην κεντρική άπνοια, οι εγκεφαλικά κέντρα που διεγείρουν τους μύες της αναπνοής «ξεχνούν» να δώσουν τις κατάλληλες εντολές. Το αποτέλεσμα είναι η διάκοπή της αναπνοής μόνο που σε αυτή την περίπτωση η αιτία δεν είναι κάποιου είδους απόφραξη του αεραγωγού. Ο πάσχων σταματά να αναπνέει για κάποια δευτερόλεπτα και σε αυτό το χρονικό διάστημα δεν κάνει καμία προσπάθεια να αναπνεύσει και δεν παράγει κανέναν ήχο λαχανιάσματος ή αίσθησης πνιγμού, όπως συμβαίνει σε άτομα που πάσχουν από αποφρακτική άπνοια ύπνου. Μετά τη διακοπή της αναπνοής θα ξεκινήσει και πάλι να αναπνέει, συχνά με λίγο πιο γρήγορο ρυθμό, λόγω των αυξημένων επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα του.
Κάποιοι ασθενείς εκδηλώνουν συνδυασμό επεισοδίων αποφρακτικής και κεντρικής άπνοιας ύπνου. Αυτός ο τύπος άπνοιας χαρακτηρίζεται ώς μεικτή άπνοια και απαιτεί εξατομικευμένη θεραπεία των προβλημάτων, τόσο της κεντρικής άπνοιας, όσο και της αποφρακτικής άπνοιας.
-Τι είναι το ροχαλητό;
Το ροχαλητό είναι μία πολύ συνηθισμένη διαταραχή του ύπνου. Σχεδόν όλοι μας ροχαλίζουμε περιστασιακά. Το ήπιο ροχαλητό είναι απλά ενοχλητικό. Το έντονο όμως και σε μόνιμη βάση ροχαλητό διαταράσσει σημαντικά τον ύπνο και μπορεί να είναι σημάδι μιας πολύ σοβαρότερης κατάστασης – της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου.
Το ροχαλητό είναι ένας ήχος που παράγεται κατά τη διάρκεια του ύπνου από τη δόνηση των τοιχωμάτων του φάρυγγα. Είναι ένα σημάδι μερικής απόφραξης του αεραγωγού από μαλακούς ιστούς όπως η γλώσσα, η μαλακή υπερώα, η σταφυλή και οι αμυγδαλές. Όταν το εύρος του αεραγωγού μειώνεται, η πίεση του αέρα ωθεί τους ιστούς προς τα πίσω. Οι ιστοί αυτοί πάλλονται κατά τη δίοδο του αέρα παράγωντας τον χαρακτηριστικό ήχο του ροχαλητού.
-Απλά ροχαλίζω ή πάσχω από Άπνοια Ύπνου;
Η άπνοια ύπνου συχνά παραμένει αδιάγνωστη γιατί πολλοί ασθενείς νομίζουν ότι απλά ροχαλίζουν, ενώ στην πραγματικότητα πάσχουν από αυτή την εξαιρετικά σοβαρή διαταραχή ύπνου.
Το ροχαλητό και η αποφρακτική άπνοια ύπνου έχουν την ίδια αιτιολογία. Η άπνοια συμβαίνει όταν οι μαλακοί ιστοί της ανώτερης αναπνευστικής οδού αποφράσουν τελείως τον αεραγωγό, προκαλώντας διακοπή της αναπνοής. Ο αέρας δεν φθάνει στους πνεύμονες και η συγκέντρωση οξυγόνου στο αίμα μειώνεται. Όταν το οξυγόνο στο αίμα πέσει κάτω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο, ο ύπνος διακόπτεται και το άτομο ξυπνά και προσπαθεί να αναπνεύσει. Αυτό γίνεται τόσο γρήγορα που συχνά ο πάσχον δεν το συνειδητοποιεί.
Το ροχαλητό σε ασθενείς που πάσχουν από αποφρακτική άπνοια ύπνου παρουσιάζει ορισμένες ιδιαιτερότητες. Η ένταση του ροχαλητού δεν είναι σταθερή και εμφανίζει έντονες διακυμάνσεις. Κάποιες στιγμές ο πάσχων ροχαλίζει πολύ δυνατά και μετά από λίγο μπορεί να ροχαλίζει πολύ λίγό ή και να μην ακούγεται καθόλου η αναπνοή του (επεισόδιο άπνοιας) για να ακολουθήσει στη συνέχεια μια νέα περίοδος δυνατού ροχαλητού. Παράλληλα το άτομο μπορεί να παράγει ήχους λαχανιάσματος ή ήχους αίσθησης πνιγμού καθώς προσπαθεί να αναπνεύσει. Το πρωί ξυπνά και δεν αισθάνεται την αναζωογονητική επίδραση του ύπνου. Νιώθει έλλεψη ενέργειας και κόπωση.
Αν νομίζετε ότι εμφανίζετε τα παραπάνω σημεία και συμπτώματα καλό είναι να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό που θα κάνει τη διάγνωση της νόσου και θα σας συμβουλεύσει για την καταλληλότερη θεραπεία.
-Τι είναι η οδοντιατρική αντιμετώπιση του ροχαλητού και της άπνοιας ύπνου;
Η οδοντιατρική αντιμετώπιση του ροχαλητού και της άπνοιας ύπνου βασίζεται στην κατασκευή, εφαρμογή και χρήσιμοποίσηση ειδικά σχεδιασμένων ενδοστοματικών συσκευών που έχουν την ιδιότητα να διατηρούν ανοιχτό τον αεραγωγό κατά τον ύπνο.
-πότε ενδείκνυται η χρήση ενδοστοματικών συσκευών για την αντιμετώπιση του ροχαλητού και της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου;
Η χρήση ενδοστοματικών συσκευών ενδείκνυται σε περιπτώσεις:
• Ασθενών με ροχαλητό, ή ασθενών με ήπιας βαρύτητας ή μέσης βαρύτητας αποφρακτική άπνοια ύπνου που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία με γενικά μέτρα, όπως απώλεια βάρους, τροποποίηση στάσης ύπνου κλπ.
• Ασθενών με μεγάλης βαρύτητας αποφρακτική άπνοια ύπνου που έχουν χρησιμοποιήσει και δεν μπορούν να ανεχθούν τη θεραπεία με CPAP.
• Ασθενών με μεγάλης βαρύτητας αποφρακτική άπνοια ύπνου που χρησιμοποιούν CPAP. Η συνδυασμένη χρήση CPAP και ενδοστοματικής συσκευής απαιτεί μικρότερη πίεση αέρα από τη συσκευή CPAP για να αναπνέει φυσιολογικά ο ασθενής, γεγονός που κάνει πιο ανεκτή και πιο αποτελεσματική την όλη θεραπεία.
Η Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής του Ύπνου (American Academy of Sleep Medicine), μετά από αξιολόγηση των αποτελεσμάτων μακροχρόνιων κλινικών ερευνών, εξέδωσε το 2006 κλινική οδηγία σύμφωνα με την οποία οι ενδοστοματικές συσκευές πρέπει να αποτελούν την πρώτη προτεινόμενη θεραπευτική λύση για την αντιμετώπιση του ροχαλητού και της ήπιας και μέσης βαρύτητας αποφρακτικής άπνοιας ύπνου. Αυτό οφείλεται στην αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα των ενδοστοματικών συσκευών σε συνδυασμό με την ευκολία στη χρήση τους και την άνετη αποδοχή τους από τους ασθενείς.
-ποια είναι τα πλεονεκτήματα των ενδοστοματικών συσκευών για την αντιμετώπιση του ροχαλητού και της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου;
• Οι ενδοστοματικές συσκευές είναι άνετες και εύκολες στην τοποθέτηση και χρήση.
• Η θεραπεία με ενδοστοματικές συσκευές είναι μη επεμβατική και πολύ αποτελεσματική.
• Οι ενδοστοματικές συσκευές εκτός από την αντιμετώπιση του ροχαλητού και της άπνοιας, αντιμετωπίζουν και το βρυγμό, δηλαδή το σφίξιμο και τρίξιμο των δοντιών κατά τον ύπνο. Ο βρυγμός μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στα δόντια και πόνο στους μύες και τις αρθρώσεις του στόματος. Τελευταίες μελέτες έχουν παρουσιάσει συσχέτιση μεταξύ βρυγμού και αποφρακτικής άπνοιας ύπνου.
• Η ανταπόκριση των ασθενών στη θεραπεία με ενδοστοματικές συσκευές είναι πολύ θετική. Τα ποσοστά μακροχρόνιας χρήσης των ενδοστοματικών συσκευών είναι υψηλότερα από άλλες θεραπευτικές λύσεις.
• Οι ενδοστοματικές συσκευές έχουν μικρό μέγεθος και είναι ευκολότερη η μεταφορά τους και η χρήση τους από ασθενείς που ταξιδεύουν συχνά.